Hoe is sociaal werk ontstaan?

Sociaal werk is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Voor ons is het niet meer dan normaal dat mensen elkaar ondersteunen, stimuleren en helpen. Dat gebeurt informeel door vrienden en familie, maar ook beroepsmatig vanuit de overheid en de sociale sector. In een beschaafde samenleving draag je ook zorg voor kwetsbare groepen en individuen. Het sociaal werk vandaag de dag heeft een lange evolutie achter de rug. In deze blog vertellen we daar het een en ander over.

Periode voor de Tweede Wereldoorlog

Het sociaal werk kende nog geen stevige basis. Het ging meestal om particuliere initiatieven, al begon de overheid zich voorzichtig met het welzijn van haar bevolking te bemoeien. Op dit moment in de geschiedenis was het toch vooral de kerk die zich met de armenzorg bemoeide en liefdadigheid en paternalisme kwam vanuit de gegoede burgerij.

Vóór de Tweede Wereldoorlog was sociaal werk voornamelijk in handen van particuliere initiatieven, waarbij de overheid zich langzaam meer ging bemoeien met het welzijn van de bevolking. De armenzorg lag grotendeels in handen van de kerk, en liefdadigheid en paternalisme waren kenmerkend voor de hulpverlening. De eerste stap naar de professionalisering van het sociaal werk begon toen met de oprichting van scholen voor maatschappelijk werk en de ontwikkeling van het volks-, buurt- en clubhuiswerk.

Periode na de Tweede Wereldoorlog

Na de oorlog kwam de wederopbouw. De overheid voelde zich meer en meer verantwoordelijk voor het welzijn van kwetsbare groepen. Sociale wetgeving kreeg vorm en de verzorgingsstaat werd het streven. In de jaren 60 stonden emancipatie en individuele ontplooiing centraal. Een belangrijk gevolg daarvan voor het sociaal werk was dat sociaal werkers nu naast hun client gingen staan in plaats van boven de client.

Nieuwe zakelijkheid en brede welzijnsorganisaties

De twee decennia daarna begonnen we ons zorgen te maken over of we die verzorgingsstaat wel konden betalen. Dit leidde tot het New Public Management (NPM). Dit kwam er op neer dat veel kleine organisaties werden samengevoegd tot brede welzijnsorganisaties met een grotere nadruk op zakelijkheid en efficiëntie. Er ontstond een discussie over de rol van sociaal werkers en het belang van outreachend werken en bemoeizorg.

Vermaatschappelijking en bemoeizorg

En in de jaren 90 was daar de vermaatschappelijking. Mensen met psychiatrische problemen kwamen niet langer in instellingen terecht, maar kregen professionele begeleiding in de wijk. In dezelfde tijd kwam er meer accent te liggen op empowerment en zelfsturing van mensen.

Maatschappelijke ondersteuning en Welzijn Nieuwe Stijl

In 2004 introduceerde het kabinet Balkenende de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo), waarin de eigen kracht en participatie centraal stonden. Dit leidde tot Welzijn Nieuwe Stijl met als uitgangspunten activering, direct erop af en balans tussen formeel en informeel.

In de loop der tijd hebben de sociaal werkers hun rol en werkwijze aangepast om mensen te ondersteunen en de maatschappij te verbeteren naar de behoefte van de tijdgeest. Het is belangrijk om te leren van het verleden om ons in het sociaal werk goed te kunnen aanpassen aan nieuwe uitdagingen en kansen weten te grijpen.

Lijkt het jou wat om mensen en groepen te helpen met de uitdagingen van vandaag de dag? Meld je dan aan voor de opleiding tot sociaal werker.

Alle veelgestelde vragen over Sociaal Werk